Ô Cầu Dền Hà Nội - Chiến lũy bé nhỏ nhưng kiên cường giữa lòng Thủ đô

Tìm hiểu về các cửa ô khi du lịch Hà Nội, bạn sẽ không còn thấy dấu tích của nhiều địa điểm nổi tiếng, dù nơi đó đã đi vào trong văn thơ, âm nhạc. Ô Cầu Dền là một địa điểm như vậy. Nơi đây đã bị gỡ bỏ trong thời chiến, nhưng những giai thoại về cửa ngõ đặc biệt này vẫn còn lưu truyền cho hậu thế.

1. Ô Cầu Dền ở đâu?

Vị trí của cửa Ô Cầu Dền xưa chính là ngã tư lớn, nối liền 4 tuyến đường: Đại Cồ Việt,  Bạch Mai, Trần Khát Chân và phố Huế. Nếu đi từ Trung tâm Thương mại Tràng Tiền Plaza gần Hồ Gươm, bạn chỉ cần đi dọc phố Hàng Bài khoảng 620m, sau đó di chuyển tiếp trên phố Huế chừng 1.200m là đến ngã tư này.

2. Lịch sử Ô Cầu Dền Hà Nội

Có 5 cửa ô Hà Nội thường được nhắc đến trong những áng thơ văn hay ca khúc về Thủ đô, bao gồm: Ô Cầu Dền, Ô Quan Chưởng, Ô Cầu Giấy, Ô Chợ Dừa và Ô Đống Mác. Tuy nhiên con số này được xem là mang tính tượng trưng. Thực tế Hà Nội có bao nhiêu cửa ô còn tùy thuộc vào thời kỳ.

Sách “Bắc thành dư địa chí” (được biên soạn vào đầu thế kỷ 19) ghi rằng Hà Nội có 21 cửa ô, tuy nhiên lại không liệt kê đầy đủ tên của các địa danh này. Các nhà sử học cho biết vào thời Lê, nơi đây có 16 cửa (8 ô kép), thời Nguyễn còn 15, sau dần rút xuống còn 12 cửa.

Thời điểm giải phóng Thủ đô, đường tiến quân của nhân dân ta theo 2 mũi chính, đó là Ô Cầu Giấy và Ô Cầu Dền. Có thể thấy dù ở giai đoạn lịch sử nào của đất nước, địa danh này vẫn luôn là 1 trong những cứ điểm chiếm vị trí quan trọng đối với Thủ đô.

Xét về lịch sử, theo Đại Việt sử lược (quyển II & III, NXB Sử Học - Hà Nội - 1960), địa danh Ô Cầu Dền tại Thăng Long đã xuất hiện trong sử sách thời Lý, tức là khoảng thế kỷ XI - XII. Trước đó, cái tên này đã xuất hiện ở cố đô Hoa Lư (Ninh Bình), trên tấm bia cổ, cầu đá qua sông Hoàng Long. Đồng thời Ô Cầu Dền cũng là tên của một cửa ngõ của kinh thành Hoa Lư. Về tên gọi, giáo sư Sử học Trần Quốc Vượng cho rằng địa điểm này cùng với nhiều cửa ô khác tại Hà Nội được vua Lý Thái Tổ đặt tên theo vùng cố đô xưa, sau khi chuyển ra kinh thành mới.

Ô Cầu Dền còn gắn liền với điển tích về một học trò mồ côi sống ở làng Kim Liên, thời nhà Mạc. Vì gia cảnh nghèo nên cậu phải đi dạy học để kiếm ăn qua ngày. Trong những năm gian khó, nhờ những mẫu rau dền, cậu đã giúp nhiều người cùng vượt qua được thời kỳ đói kém. Vì thế chỗ người học trò đó ở được gọi là Cầu Dền.

Theo lời kể của các vị bô lão, từ thời xa xưa đến tận những năm 1945 - 1954, vị trí Ô Cầu Dền hiện tại vốn có dòng sông chảy qua. Hai bên bờ là bãi đất phù sa với những luống rau màu tươi tốt quanh năm, và loại nhiều nhất chính là rau dền. Theo đó, con cầu bắc qua sông, khu vực có nhiều loại rau này cũng được gọi là Cầu Dền.

Nghiên cứu bản đồ và tài liệu xưa, các nhà sử học cũng nhận thấy Ô Cầu Dền tồn tại từ lâu (ít ra là từ thế kỷ thứ XVIII). Thời nhà Nguyễn, đây là cửa ô quan trọng nhất trên đường Cái Quan, nối liền Thăng Long với các trấn và các tỉnh khu vực phía Nam.

Hình ảnh Ô Cầu Dền những năm thế kỷ XVIII gồm 3 lũy đất không quá cao, kế đó có dãy tường nhỏ có lối đi bên trên. Ngoài cửa ô là rào tre dày đặc, dưới rào có hào sâu, trong hào cắm chông nhọn, vô cùng kiên cố. Cửa ô được bố trí tới 3 tầng vọng canh, lúc nào cũng có hai hàng lính gác cầm đao thương để kiểm soát nghiêm ngặt người ra vào (Theo mô tả của Lê Hữu Trác khi đi qua Ô Cầu Dền vào năm 1782).

Vào cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX, trong khi ô Quan Chưởng vẫn giữ vẻ ngoài uy nghi thì Ô Cầu Dền cùng nhiều cửa ô khác bị người Pháp gỡ bỏ. Sau đó nơi đây trở thành điểm họp chợ, náo nhiệt và sầm uất quanh năm.

>>> Xem thêm: 19 địa điểm vui chơi thú vị tại Hà Nội không nên bỏ lỡ

3. Các điểm du lịch gần Ô Cầu Dền

Nếu như Ô Cầu Dền xưa là cửa ngõ quan trọng của kinh thành thì ngày nay, xung quanh nơi đây gần rất nhiều địa điểm vui chơi ở trung tâm Hà Nội. Điển hình là:

• Nhà thờ lớn Hà Nội: trải nghiệm trà chanh vỉa hè và chụp những bức ảnh đậm chất cổ kính bên công trình nhà thờ đẹp nhất Thủ đô.
• Nhà tù Hoả Lò: “địa ngục trần gian” - nơi đã chứng kiến một thời lịch sử hào hùng và đau thương của dân tộc.
• Bốt Hàng Đậu: công trình cổ uy nghi có hơn 130 năm tuổi.
• Chợ Đồng Xuân: một trong những khu chợ đầu mối lâu đời và quy mô lớn bậc nhất tại khu vực miền Bắc, với đủ loại mặt hàng thiết yếu.
• Hồ Hoàn Kiếm: điểm trung tâm của Phố cổ Hà Nội, cách Ô Cầu Dền chưa đầy 2km. Ghé qua vào dịp cuối tuần, du khách còn được trải nghiệm cuộc sống về đêm vô cùng nhộn nhịp tại phố đi bộ quanh hồ.
• Các phố làng nghề nổi tiếng với những đặc trưng riêng biệt của từng tuyến đường.
• VinKE & Vinpearl Aquarium: khu vui chơi hút khách, nằm trong Trung Tâm Thương Mại Vincom Mega Mall Times City, (địa chỉ: số 458 Minh Khai, Vĩnh Tuy, Hai Bà Trưng, Hà Nội).

Đặc biệt, với những gia đình có trẻ em đi cùng, VinKE sẽ là điểm đến không nên bỏ lỡ. Tại đây, các bạn nhỏ sẽ được trải nghiệm các hoạt động “chơi mà học" ở khu vực hướng nghiệp và “bung xõa" hết mình tại thế giới game hiện đại.

Ngay gần đó là thủy cung Times City Vinpearl Aquarium - nơi sinh sống của hơn 30.000 sinh vật biển có nguồn gốc từ khắp nơi trên thế giới. Ngoài chiêm ngưỡng thế giới đại dương sinh động, du khách còn có cơ hội tham gia các sự kiện như: làm quen với bò sát, xem chim cánh cụt ăn hay chụp những bức hình ấn tượng trong show nàng tiên cá.

>>> Đừng quên đặt vé vui chơi VinKE & Vinpearl Aquarium ngay tại đây để hưởng ưu đãi hấp dẫn nhất!

4. Món ăn ngon nên thử ở quanh Ô Cầu Dền

Khám phá ẩm thực quanh khu vực Ô Cầu Dền, Thanh Nhàn, Hai Bà Trưng, Hà Nội cũng là trải nghiệm mà du khách không nên bỏ lỡ. Một số món ăn nhất định phải thử có thể kể đến gồm:

• Phở Hà Nội - món ăn gây thương nhớ du khách khắp 5 châu. Bạn có thể thưởng thức tại các địa chỉ như: 13 Lò Đúc, số 8 Hàng Trống hay 75 Đại Cồ Việt…
• Bún đậu mắm tôm Hà Nội: ngay gần Ô Cầu Dền có nhiều quán ngon mà dân sành ăn Hà thành thường lui tới như: 42 Đoàn Trần Nghiệp, số 29/ ngõ 31 Hàng Khay, số 49 ngõ Phất Lộc Hàng Bài.
• Bún chả - món ăn hấp dẫn, luôn nằm trong TOP các món ăn đường phố nổi tiếng được bình chọn bởi khách du lịch toàn cầu. Một số quan ngon chuẩn vị có thể kể tới là: số 34 Hàng Than và 24 Lê Văn Hưu.

Vì nằm ngay trung tâm thành phố nên quanh khu vực Ô Cầu Dền còn rất nhiều món nổi tiếng như: chả cá, bún riêu, bún thang, bánh giò, cà phê trứng, kem Tràng Tiền… 

>>> Xem thêm: Top 25 đặc sản Hà Nội đậm đà phong vị Thủ đô ngàn năm văn hiến

Không còn là chiến lũy hay giữ vai trò cứ điểm chiến sự, Ô Cầu Dền ngày nay trở thành đầu mối giao thông quan trọng của thủ đô, với những tuyến đường hiện đại luôn tấp nập người qua lại. Dù đã bị gỡ bỏ trong thời chiến, nhưng đây vẫn luôn là địa danh nổi tiếng, gắn liền với lịch sử và con người Hà Nội.

>>> Đừng quên đặt vé vé vui chơi VinKE & Vinpearl Aquarium giá tốt ngay hôm nay để có thật nhiều kỷ niệm thật đẹp tại Hà Nội bên gia đình!!!