Giá: 0
Giữa núi rừng trung du bạt ngàn, trên đỉnh núi Nghĩa Lĩnh thuộc thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ, quần thể Khu Di tích Lịch sử Đền Hùng hiện lên uy nghi và trầm mặc, là nơi lưu giữ hồn cốt dân tộc, nơi con cháu khắp mọi miền đất nước hướng về mỗi độ giỗ Tổ mùng 10 tháng 3 âm lịch. Đây không chỉ là điểm đến tâm linh thiêng liêng mà còn là một biểu tượng văn hóa – lịch sử trường tồn cùng dân tộc Việt Nam.
Đền Hùng tọa lạc trên núi Nghĩa Lĩnh, xã Hy Cương, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ, cách thủ đô Hà Nội khoảng 90km về phía Tây Bắc. Theo truyền thuyết, nơi đây chính là kinh đô Phong Châu xưa – trung tâm của Nhà nước Văn Lang do các Vua Hùng lập nên cách đây hơn 4.000 năm.
Đền Hùng không chỉ là điểm đến tâm linh của người Việt, mà còn là biểu tượng thiêng liêng cho tinh thần đoàn kết, lòng biết ơn tổ tiên, và sự gắn kết máu thịt giữa các thế hệ người con đất Việt. Nơi đây đã được công nhận là Di tích quốc gia đặc biệt và là trung tâm của Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương – Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại do UNESCO công nhận năm 2012.
Toàn bộ khu di tích Đền Hùng nằm trên núi Nghĩa Lĩnh cao 175m, với hơn 500 bậc đá dẫn lên đỉnh. Khu di tích gồm hơn 20 công trình lớn nhỏ, được phân bố hài hòa từ chân núi đến đỉnh núi, trải dài trong không gian rợp bóng thông xanh. Mỗi công trình đều mang trong mình giá trị văn hóa – lịch sử sâu sắc:
Nằm ở độ cao khoảng 90m, đền Hạ là nơi đầu tiên trong chuỗi di tích. Tương truyền đây là nơi Mẹ Âu Cơ sinh ra bọc trăm trứng, sau nở ra 100 người con – tổ tiên của dân tộc Việt. Kiến trúc đền đơn giản nhưng cổ kính, gợi sự thanh tịnh và linh thiêng.
Lên tiếp khoảng 168 bậc đá là đền Trung – nơi các Vua Hùng họp bàn việc nước. Đền có kiến trúc hình chữ Nhị, lợp ngói mũi hài, mang đậm dấu ấn kiến trúc thời Lê – Nguyễn.
Đây là ngôi đền chính, nằm trên đỉnh núi Nghĩa Lĩnh. Tương truyền, đây là nơi các Vua Hùng cúng trời đất. Đền được xây dựng bằng đá ong và gỗ lim, với ba gian cổ kính, trang nghiêm, là nơi linh khí hội tụ. Trước sân đền có cây thiên tuế và giếng ngọc – hai biểu tượng huyền thoại.
Cách đền Thượng không xa là lăng mộ Vua Hùng thứ 6, người có công lớn trong việc trị nước. Lăng được xây bằng đá xanh, hình khối vuông vức, xung quanh phủ bóng cây cổ thụ và hương khói quanh năm.
Ngoài ba ngôi đền chính, khu di tích còn có nhiều công trình phụ nhưng không kém phần quan trọng:
Đền Giếng: Nơi hai công chúa Tiên Dung và Ngọc Hoa thường soi gương và chải tóc. Nước giếng trong vắt quanh năm, là điểm dừng chân mát lành cho du khách.
Đền Mẫu Âu Cơ: Được xây dựng ở khu vực riêng, thể hiện lòng tôn kính đối với người mẹ của dân tộc.
Bảo tàng Hùng Vương: Nơi lưu giữ hiện vật, tư liệu lịch sử, tái hiện đời sống văn hóa thời kỳ các Vua Hùng.
Giỗ Tổ Hùng Vương diễn ra vào ngày 10 tháng 3 âm lịch hàng năm là lễ hội lớn của cả dân tộc. Đây không chỉ là dịp tri ân công đức tổ tiên mà còn là dịp để gắn kết cộng đồng, nhắc nhớ cội nguồn dân tộc.
Lễ hội thường kéo dài từ mùng 6 đến 10 tháng 3 âm lịch, gồm hai phần:
Phần lễ: Diễn ra trang nghiêm với lễ dâng hương của lãnh đạo Đảng, Nhà nước cùng đông đảo người dân. Các đoàn rước kiệu, đội tế lễ trong trang phục truyền thống thể hiện lòng thành kính với tổ tiên.
Phần hội: Sôi nổi với các trò chơi dân gian như kéo co, đánh trống đồng, hát xoan, đấu vật,... mang đậm bản sắc văn hóa vùng trung du Bắc Bộ.
Lễ hội Đền Hùng thể hiện rõ tinh thần "uống nước nhớ nguồn", "con Rồng cháu Tiên" – đạo lý ngàn đời của người Việt.
Không chỉ là nơi thờ tự các Vua Hùng, Đền Hùng còn là biểu tượng của sự trường tồn, đoàn kết và tự hào dân tộc. Mỗi người Việt Nam, dù sinh sống ở đâu, đều coi đây là nơi quy tụ tâm linh, là “quê cha đất tổ” trong tâm thức.
Từ câu ca dao "Dù ai đi ngược về xuôi / Nhớ ngày Giỗ Tổ mùng mười tháng ba", đến những chuyến hành hương về đất Tổ mỗi năm, Đền Hùng luôn giữ vai trò trung tâm kết nối quá khứ – hiện tại – tương lai của dân tộc Việt.
Trong những năm gần đây, Phú Thọ đã đẩy mạnh đầu tư hạ tầng, dịch vụ để đưa Đền Hùng trở thành trung tâm du lịch văn hóa – tâm linh lớn của cả nước. Tuy nhiên, bên cạnh phát triển, chính quyền địa phương và người dân cũng rất chú trọng bảo tồn không gian linh thiêng, cảnh quan tự nhiên và các nghi lễ truyền thống.
Việc đưa Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương vào danh mục di sản UNESCO là một bước tiến lớn trong nỗ lực quốc tế hóa giá trị văn hóa dân tộc.
Về với Đền Hùng, mỗi người dân Việt không chỉ tìm lại cội nguồn lịch sử, mà còn lắng lại tâm hồn trước không gian linh thiêng và hồn Việt ngàn năm. Giữa đời sống hiện đại xô bồ, Đền Hùng vẫn lặng lẽ gìn giữ những giá trị thiêng liêng, nhắc nhớ con cháu về đạo lý tổ tiên và truyền thống hào hùng của giống nòi Lạc Hồng.
Đến Đền Hùng một lần là một lần trở về với chính mình – trở về nơi khởi nguồn của dân tộc Việt Nam.
